W umowie możemy zastrzec, że jednej lub obu stronom przysługiwać będzie przysługiwać prawo odstąpienia od umowy. Odstąpienie ma moc wsteczną; powoduje nie tylko wygaśnięcie umowy, ale również powrót do stanu, jaki istniał przed jej zawarciem.
Tym samym między stronami powstaje obowiązek zwrotu wzajemnych świadczeń, jeśli zostały one uprzednio wykonane – najczęściej mowa o zwrocie towaru i pieniędzy. Sprawa się trochę komplikuje, kiedy zwrot świadczenia jest niemożliwy (np. umowa dotyczy budowy domu, a wykonawca wykopał już fundamenty). Wtedy strony rozliczają prace, które zostały wykonane do chwili odstąpienia od umowy.
Umowne prawo odstąpienia dość mocno osłabia więź umowną – jesteśmy w niepewności, czy druga strona wykorzysta przysługującą możliwość, a tym samym czy umowa dojdzie do skutku. Ale z drugiej strony odstąpienie daje nam możliwość wycofania się z zobowiązania, gdy jego realizacja przestaje nam odpowiadać.
Formułując treść umowy, w której chcemy wprowadzić możliwość odstąpienia, musimy pamiętać, żeby oznaczyć termin, w ciągu którego będzie możliwe skorzystanie z tego prawa. Trzeba pamiętać, że zapisanie klauzuli odstąpienia bez konkretnego terminu jest nieważne. Odstąpienie wykonujemy poprzez złożenia oświadczenia drugiej stronie.
Szczególnie warte uwagi jest tak zwane konsumenckie prawo odstąpienia.
Konsument, który zawarł umowę na odległość lub umowę poza lokalem przedsiębiorstwa, ma prawo do namysłu. Po otrzymaniu przesyłki może się zastanowić, czy dana rzecz jest mu naprawdę potrzebna (czy jest w jego rozmiarze 😊) i czy zakup był choć trochę racjonalny. Jeśli stwierdza, że żałuje wydanych pieniędzy, może odstąpić od umowy bez podawania przyczyny w terminie 14 dni. To uprawnienie dość rzadko przysługuje w przypadku zakupów w sklepach tradycyjnych.
Moment rozpoczęcia biegu terminu tych 14 dni zależy od charakteru naszej transakcji:
- jeżeli kupujemy pojedynczą rzecz – termin zacznie biegnąć od otrzymania jej przez konsumenta lub osobę przez niego wskazaną,
- jeżeli zakupiliśmy wiele towarów, które zostały nam doręczone osobnymi paczkami lub w częściach -– początek terminu jest liczony od otrzymania przez ostatniej rzeczy
- jeżeli nasza umowa dotyczy regularnego dostarczania rzeczy przez pewien określony czas (np. prenumerata czasopisma) – liczymy początek terminu od dnia otrzymania pierwszej rzeczy.
Odstąpienie od umowy następuje przez złożenie stosownego oświadczenia. Jego forma może być dowolna, ale oczywiście najlepiej to uczynić na piśmie. Sklepy internetowe często oferują nam skorzystanie z przygotowanego wcześniej formularza – jest to pomocne, ale nieobowiązkowe. Pamiętajmy, ze do zachowania terminu wystarczy wysłanie oświadczenia przed upływem 14 dni – nie ma dla nas znaczenia, kiedy faktycznie sprzedawca otrzyma nasze oświadczenie.
Następnie wysyłamy towar – mamy to zrobić niezwłocznie, ale nie później niż w terminie 14 dni od dnia, w którym złożyliśmy oświadczenie o odstąpieniu od umowy. Taki sam okres czasu – niezwłocznie, ale nie później niż w terminie 14 dni od dnia otrzymania oświadczenia – ma sprzedawca, by zwrócić nam wszystkie płatności, które uczyniliśmy na rzecz tej umowy, w tym koszty dostarczenia towaru. Jednak zwrot pieniędzy może zostać wstrzymany do chwili otrzymania przez sprzedawcę zwracanej rzeczy lub potwierdzenia jej odesłania.
Tak jak napisałam wcześniej, sprzedawca ma obowiązek zwrotu koszów doręczenia, jednak tylko do wysokości odpowiadającej najtańszej opcji przesyłki dostępnej w danej ofercie. Kupujący natomiast pokrywa wszystkie bezpośrednie koszty zwrotu rzeczy, zapakowania towaru i jego nadania. Wyjątkiem są sytuacje, gdy sprzedający od razu z góry bierze na siebie również koszty zwrotu lub gdy nie poinformuje kupującego o konieczności ich poniesienia.
To tyle w temacie odstąpienia umownego. Sprawdź pozostałe dwa artykuły, które pozwolą Ci jeszcze lepiej zabezpieczyć Twoją umowę – pierwszy o karze umownej, drugi o zadatku i zaliczce.