Problemy z sÄ…siadami to – niestety – temat rzeka. W najbliższych wpisach wskażę możliwoÅ›ci rozwiÄ…zywania różnych sÄ…siedzkich sytuacji na gruncie prawa karnego, administracyjnego i cywilnego.
Na początek zajmiemy się czynami zabronionymi zebranymi w kodeksie wykroczeń.
Częstym problemem jest zakłócanie spokoju w nocy, czy to przez głośne słuchanie muzyki czy też przez imprezowanie.  Przepis prawny stanowi: kto krzykiem, hałasem, alarmem lub innym wybrykiem zakłóca spokój, porządek publiczny, spoczynek nocny albo wywołuje zgorszenie w miejscu publicznym, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny [art. 51 Kodeksu wykroczeń]. W przedstawionych zachowaniach mieszczą się wszelkie wrzaski, stuki, trzaski, głośna, zakłócająca spokój kłótnia, włączanie alarmu. Natomiast jako inny wybryk możemy uznać np. rozsypanie czy też rozpylenie substancji drażniących na klatce schodowej czy w innym miejscu czy też głośne śpiewanie nieprzyzwoitych przyśpiewek.
Zakłócenie spokoju nocnego stanowi szczególny przypadek zakłócenia spokoju publicznego – zachodzi wówczas, gdy sprawca przeszkadza w odpoczynku chociażby jednej osoby i nawet wówczas, gdy jego zachowanie samo w sobie nie jest naganne, np. gra na instrumencie muzycznym, wierci w Å›cianie czy przestawia meble. Nie ma przy tym znaczenia, czy osoba, która zgÅ‚asza dane wykroczenie, spaÅ‚a, czy też nie, może ona bowiem odpoczywać we wskazanym czasie w każdej wygodnej dla siebie formie – sprawca narusza jej prawa do odpoczynku, a nie tylko do snu.
Jeżeli czyn określony powyżej ma charakter chuligański lub sprawca dopuszcza się go, będąc pod wpływem alkoholu, środka odurzającego lub innej podobnie działającej substancji lub środka, odpowiedzialność karna jest surowsza, sprawca podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny. Dodam jeszcze, że samo posiadanie środków odurzających lub substancji psychotropowych jest w Polsce zagrożone karą pozbawienia wolności do lat 3, a w przypadku mniejszej wagi sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku [art. 62 ust. 1 i 3 Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii].
Innym wykroczeniem z którym często spotykamy się w omawianym kontekście, jest złośliwe działanie sąsiada. Warto wiedzieć, że kto w celu dokuczenia innej osobie złośliwie wprowadza ją w błąd lub w inny sposób złośliwie niepokoi, podlega karze ograniczenia wolności, grzywny do 1500 złotych albo karze nagany [art. 107 Kodeksu wykroczeń]. Jako typowe przykłady zachowań, które mogą wywoływać niepokój, to wielokrotne dzwonienie do drzwi, telefonowanie, stukanie w ścianę, charakter taki może mieć również rysowanie lub pisanie na drzwiach pokrzywdzonego (niezależnie od tego, czy treści te są same w sobie obraźliwe), przestawianie nieswoich rzeczy znajdujących się we wspólnej części budynku. Warunkiem realizacji znamion tego wykroczenia jest to, by działania charakteryzowały się złośliwością po stronie sprawcy. W przypadku części  z nich dla uznania, że doszło do niepokojenia ofiary, konieczna może być ich powtarzalność (tak będzie choćby w przypadku głuchych telefonów czy dzwonienia do drzwi mieszkania).
Nierzadko nasze problemy sąsiedzkie dotyczą sposobu postępowania ze zwierzętami. I tu przytoczymy treść dwóch przepisów kodeksu wykroczeń:
- Kto nie zachowuje zwykłych lub nakazanych środków ostrożności przy trzymaniu zwierzęcia, podlega karze ograniczenia wolności, grzywny do 1000 złotych albo karze nagany. Kto dopuszcza się czynu określonego powyżej  przy trzymaniu zwierzęcia, które swoim zachowaniem stwarza niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia człowieka, podlega karze ograniczenia wolności, grzywny albo karze nagany  [art. 77 § 1 i 2 Kodeksu wykroczeń],
- Kto szczuje psem człowieka, podlega karze ograniczenia wolności, grzywny albo karze nagany [art. 108 Kodeksu wykroczeń].
Jeśli Twój sąsiad narusza powyższe przepisy – jak najbardziej możesz domagać się jego ukarania.
Nie bój się interweniować również wówczas, gdy w sąsiednim domu lub mieszkaniu dochodzi do przemocy w rodzinie – czy to fizycznej, psychicznej bądź też ekonomicznej. Kodeks karny nie określa dokładnie, jakie zachowania należy uznać za znęcanie, ale do ewidentnych przejawów znęcania niewątpliwie należy uznać bicie, kopanie, szarpanie, poniżanie, długotrwałe lekceważenie, ograniczenie snu, stosowanie gróźb. Organy ścigania, czyli Policja bądź Prokuratura, są zobowiązane są do niezwłocznego podjęcia działań polegających na przeprowadzeniu odpowiedniego postępowania. Twoja interwencja może zapoczątkować proces wychodzenia z przemocy osoby pokrzywdzonej, ale przede wszystkim pomoże zapewnić jej bezpieczeństwo.
Każde popełnienie czynu zabronionego możesz zgłosić na policję. Za wykroczenie można wymierzyć karę aresztu, która trwa najkrócej 5, a najdłużej 30 dni lub karę ograniczenia wolności, w czasie której sprawca jest zobowiązany do wykonywania nieodpłatnej pracy na cele społeczne w wymiarze od 20 do 40 godzin. Najczęściej stosowaną karą w przypadku wykroczeń jest grzywna w wysokości od 20 zł do 5.000 zł. Ale kary to nie wszystko, na sprawcę wykroczenia dodatkowo może zostać nałożony tzw. środek karny, przykładowo obowiązek naprawienia wyrządzonej szkody.
Jeśli zachowanie sąsiada nie stanowi ewidentnego naruszania powyżej przytoczonych przepisów, watro skontaktować się ze swoim dzielnicowym. Może on porozmawiać ze stronami konfliktu i wystąpić w roli mediatora, takie działanie czasami pozwala na rozwiązanie problemu przed jego eskalacją.