W pierwszym wpisie rozpatrywaliśmy przypadki, w jakich zachowania sąsiadów można zakwalifikować jako wykroczenia, a tydzień temu poruszyliśmy temat immisji. W tym artykule dowiesz się o innych przepisach prawa cywilnego dotyczących stosunków sąsiedzkich: będzie mowa o owocach, drodze koniecznej i granicy między działkami.
W kodeksie cywilnym znajdziemy dokładne instrukcje odnośnie postępowania w sytuacji, gdy jabłka z nienależącej do nas jabłonki spadają na naszą działkę. Prawo sąsiedzkie odpowiada również na pytanie: czy sąsiad może wejść na teren naszego ogrodu, by pozrywać owoce, które jeszcze są na drzewie?
Owoce wiszące na gałęziach drzewa lub krzewu stanowią własność sąsiada, jeśli drzewo lub krzew rośnie na jego działce – mimo tego, że gałęzie z owocami wiszą nad gruntem naszym ogródkiem. Sytuacja zmienia się, jeżeli owoce te spadną z gałęzi drzewa lub krzewu na nasz grunt, ponieważ wtedy – jako pożytki – przypadają nam. Jednak dopóki owoce jedynie wiszą na gałęziach przechodzących na „naszą stronę płotu”, to nie możemy ich zerwać. Co więcej, sąsiad ma prawo wejść na teren naszej nieruchomości, by oberwać wiszące na nim owoce, a my nie mamy mu w tym przeszkadzać 🙂 Możemy za żądać naprawienia wynikłej stąd szkody, polegającej np. na uszkodzeniu trawnika czy rosnących pod gałęziami roślin.
Podobnie jak w przypadku zrywania owoców, właściciel drzewa może wejść na grunt sąsiedni i usunąć wiszące nad nim gałęzie swoich roślin. Uprawnienie do usunięcia zwisających gałęzi razem z pozostającymi na nich owocami przyznano także sąsiadowi, jeśli to nad jego działką zwisają gałęzie cudzego drzewa lub krzewu. Najpierw jednak właściciel działki wyznacza właścicielowi drzewa lub krzewu odpowiedni termin do ich usunięcia. Dopiero w przypadku bezskutecznego upływu powyższego terminu, właściciel nieruchomości sąsiedniej może sam usunąć zwisające gałęzie wraz z owocami i zachować je dla siebie.
Problemem dla właścicieli nieruchomości może być także brak odpowiedniego dostępu do drogi publicznej lub do należących do tej nieruchomości budynków gospodarskich. W takiej sytuacji możemy żądać od właścicieli gruntów sąsiednich ustanowienia potrzebnej służebności drogowej. Trzeba pamiętać, że sąd w każdej sprawie będzie indywidualnie badał, czy aktualnie istnieje jakikolwiek dojazd do drogi publicznej i czy jest on wystarczający: czy można nim przejechać samochodem, czy łączność z drogą publiczną umożliwia normalne, gospodarcze korzystanie z nieruchomości i czy przedostanie się z nieruchomości do drogi jest obecnie bezpieczne. Trzeba pamiętać, że osobisty konflikt między właścicielami nieruchomości sąsiednich nie stanowi przeszkody w ustanowieniu drogi koniecznej, jeżeli za ustanowieniem służebności przemawiają względy społeczno-gospodarcze (tak orzekł Sąd Najwyższy). Służebność drogi koniecznej najczęściej jest ustanawiana orzeczeniem sądowym, można także wyznaczyć jej przebieg w umowie między właścicielem nieruchomości, która nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej oraz właścicielem nieruchomości, przez którą będzie prowadzić droga.
Kolejną ważną kwestią dla sąsiadów powinna być granica między jedną nieruchomością a drugą. Właściciele gruntów sąsiadujących mają obowiązek współdziałać przy rozgraniczeniu gruntów oraz przy utrzymywaniu stałych znaków granicznych. Są to znaki z trwałego materiału, które określają na gruncie położenie punktów granicznych – najczęściej to betonowe słupki graniczne, rzadziej metalowe rury, pręty czy betonowe płytki. Utrzymywanie znaków granicznych działek polega przede wszystkim na powstrzymywaniu się od wszelkich działań, które mogłyby spowodować przesunięcie, uszkodzenie lub zniszczenie znaku. Jeżeli widzimy, że dany punkt graniczny został zniszczony lub przesunięty, to mamy obowiązek zawiadomić właściwego starostę.
W żadnym wypadku nie można nam samodzielnie znaków niszczyć, uszkadzać, usuwać lub czynić niewidocznymi. przesuwa lub czyni niewidocznymi – takie zachowanie to przestępstwo zagrożone karą nawet do 2 lat pozbawienia wolności. Domniemywa się, że mury, płoty, miedze, rowy i inne urządzenia podobne, znajdujące się na granicy gruntów sąsiadujących, służą do wspólnego użytku sąsiadów i to samo dotyczy drzew i krzewów na granicy. Korzystający z wymienionych urządzeń sąsiedzi są zobowiązani ponosić wspólnie koszty ich utrzymania.
Życzę wszystkim czytelnikom życzliwych sąsiadów, a w razie problemów – zapraszamy do kontaktu z naszą Kancelarią.